Onafhankelijk
Wat is onafhankelijk? Wie kan er 100% zelf beslissen of handelen? Is een multimiljonair onafhankelijk of is juist een zwerver onafhankelijk? En waarom geef ik een voorbeeld waarbij het verschil in personen gemaakt wordt door geld? Is een vrije geest niet het toppunt van onafhankelijkheid? Maar als degene met die vrije geest nou ergens in loondienst is, is hij of zij dan nog wel onafhankelijk? Of degene met een vrije geest heeft een hypotheek op zijn huis, wat zegt dat? Commercieel onafhankelijk werken, lijkt me ook niet mogelijk. “Ik zou deze jurk niet kopen want uw kont komt er wel heel groot in uit.” Daaaag klant. De term onafhankelijk breng ik hier ter sprake omdat een van de pijlers van de democratie een onafhankelijke pers is. Maar weet u bijvoorbeeld hoe het werkt bij de parlementaire pers in Den Haag? Elke vrijdag is er een ministerraad. Onderwerpen zijn vooraf niet openbaar. Daar komt vrijdagmiddag dan altijd nieuws uit. Toch heeft elke vrijdagochtend een van de landelijke media al een primeur over wat er die dag besproken gaat worden door het kabinet. Hoe weten ze dat? Omdat er gelekt wordt. Journalisten zijn gek op lekken. Je scoort een primeur en dus punten als journalist. Maar de vraag is: waarom lekt iemand? Die heeft daar belang bij. Of die wil er op een bepaald moment wat voor terug. Een gunstige pers bij slecht nieuws? Veel aandacht vlak voor verkiezingen? Je weet als nieuwsconsument bijna nooit wie er lekt, dus je weet ook niet wat voor wederdienst er tegenover staat. Een journalist zou nieuws dat gelekt wordt, uit het oogpunt van onafhankelijke journalistiek, niet moeten accepteren, maar dan snij je jezelf als journalist wel in de vingers. En amicaal omgaan met politici, mag dat? Als lokale journalist sta ik met een raadslid langs het voetbalveld, op voetbalkamp barbecue ik met een wethouder, ik eet taart op een verjaardag samen met een directeur van een belangrijke stichting. Mag dat? De gemeenteraden beslissen over een groot deel van het geld waar ik mee betaald word. Kan ik wel heel stoer roepen dat ik onafhankelijk werk, maar per definitie is dat dus niet zo. Als ik een persbericht krijg van een bedrijf en er staat weinig of geen nieuws in, dan gooi ik het weg. Is dat een bedrijf een belangrijke adverteerder dan denk ik er nog eens over na. Onafhankelijke pers, we roepen met zijn allen dat het belangrijk is. Maar het bestaat niet en het wordt steeds minder. Laten we dat eerst maar beseffen en wie weet gaan we er echt een keer voor.
Deze Columns zijn eerder gepubliceerd in vier edities van Uitgeverij Verhagen.
Noordwijkerhouts Weekblad, De Teylinger, Lisser Nieuws en De Hillegommer
