Herdenking scheepsramp ss Mendi 1917 in Noordwijk

Noordwijk – In Noordwijk is dinsdagmiddag de scheepsramp met de ss Mendi in 1917 herdacht. Door een aanvaring kwamen meer dan 600 zwarte Zuid-Afrikanen om het leven die op weg waren om het Britse leger in Frankrijk bij te staan in de Eerste Wereldoorlog. Een aantal van hen spoelde aan op de Nederlandse kust en is later in Noordwijk begraven.  De nazaten van de omgekomen soldaten waren niet bij de herdenking. Historicus Mark Sijlmans, die wel bij de herdenking aanwezig was, voelt zich verplicht om de nazaten naar de graven te halen. “Ik heb ze verteld: ‘Weet je wel dat je opa hier ligt. Ze willen nu voor de geesten van hun grootvader zorgen.”

De rekruten uit Zuid-Afrika zouden in 1917 achter de gevechtslinies in Frankrijk ondersteunende taken verrichten voor het Britse leger, zoals munitie uitladen. Maar zover kwam het nooit. De ss Mendi werd in dichte mist op zee aangevaren door een leeg vleesschip. ‘De kapitein van dat lege schip was bang, voer veel te hard en hield zich niet aan de regels,’ vertelt Sijlmans op de begraafplaats. De Mendi werd gekliefd, door midden gevaren. De meeste opvarenden waren zwarte Afrikaanse militairen en zij zijn naar de bodem van de zee verdwenen.’ Zes van hen zijn aangespoeld in Egmond en Zandvoort en later in 1920 herbegraven in Noordwijk, waar meer gevallen soldaten van de WOI zijn begraven.

De familie van de nazaten zijn opgespoord door de historicus. Zij waren in de veronderstelling dat hun verloren familie was omgekomen op zee en nooit was gevonden. In de Afrikaanse, met name Zulu-traditie moeten nazaten goed voor de geesten van voorouders zorgen. En dat kan niet als ze ver weg begraven liggen.

De Afrikaanse familieleden geloven dat rampspoed hun momenteel overkomt, doordat zij niet goed voor de geesten van hun omgekomen voorouders hebben gezorgd. Dan gaat het om persoonlijke drama’s als geen werk kunnen vinden, onvruchtbaar zijn en ziek worden. ‘Dat is een serieus iets. Door mij weten ze nu dat hun voorvaderen hier liggen. Maar ze hebben geen geld om naar Noordwijk te vliegen vanuit Zuid-Afrika. Door bij de graven rituelen uit te voeren, kunnen de geesten van de soldaten en daarmee de nazaten rust vinden, aldus Sijlmans. ‘Ik zou dat probleem graag willen oplossen.’

Tot de verbazing van Sijlmans, deed de ambassadeur van Zuid-Afrika dinsdag een toezegging tijdens de herdenking. Hij wil de Afrikaanse familie van de omgekomen soldaten naar de graven in Noordwijk halen, voordat hij zijn functie overdraagt aan de volgende ambassadeur. Het is ligt volgens Sijlmans in de bedoeling om de familie nog voor de volgende herdenking volgend jaar naar de begraafplaats te laten reizen.