Rol provincie tijdens slavernij onderzocht, ook Park Rusthoff wordt genoemd

Bollenstreek – Welke rol speelden de bestuurders van het gewest Holland en de latere provincie Zuid-Holland in het verleden bij koloniaal bestuur en slavernij? Dat moet vandaag duidelijk worden in het rapport ‘Geketend voor Hollands Glorie’.

Het gewest Holland was in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden goed voor bijna 60 procent van de inkomsten en had daardoor de dikste vinger in de pap, zeker bij de ontwikkeling van het koloniale rijk. Holland leverde de meeste bestuurders voor de compagnieën, de handelsmaatschappijen die namens Nederland over de hele wereld handel dreven en oorlog voerden: de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) in Azië en contreien, en de West-Indische Compagnie (WIC) in West-Afrika en Latijns-Amerika.

De WIC hield zich in de zeventiende en achttiende eeuw steeds meer bezig met slavenhandel en uitbuiting van tot slaaf gemaakten in Nederlandse koloniën als Suriname en de Nederlandse Antillen. De Staten van Holland  speelden daarbij een belangrijke rol. Gedeputeerden van Holland zaten vaak ook in het bestuur van de compagnieën. Door de overzeese, militaire macht rond de Atlantische oceaan uit te breiden kon Nederland een wereldrijk worden dat op slavernij was gebaseerd.

Stille getuigen van rijkdom uit slavernij in Suriname en Berbice

Zuid-Holland staat nog vol met stille getuigen van de enorme rijkdom die aandeelhouders van de compagnieën dankzij hun slaven konden vergaren. Bijvoorbeeld Buitenplaats Rusthoff in hartje Sassenheim, waarvan alleen het Park is overgebleven. Rusthoff was van 1791 tot 1917 van de familie Charbon, wier bezit zich uitstrekte van de Kagerplassen tot de grens met Voorhout.

Charbon was ook eigenaar was van een aantal plantages in plantages in Suriname en het naastgelegen Berbice. Een belangrijk bezit van de Charbons was de Surinaamse koffieplantage Crappahoek, waaraan een bord in Park Rusthoff herinnert. Berbice was in de zeventiende en achttiende eeuw een Nederlandse kolonie en onderdeel van Nederlands-Guiana, het huidige Guyana.

Ruim half miljoen Afrikanen slaaf gemaakt, tot bittere eind

In de slavernijtijd zijn ongeveer 200.000 slaven naar Suriname gebracht, deels door de WIC. Tien jaar voor de afschaffing van de slavernij in 1863 waren er nog 38.545 slaven. In totaal brachten de Nederlanders 550.000 Afrikanen als tot slaaf gemaakten naar de ‘Nieuwe Wereld’. Van hen overleefden 460.000 mensen de reis. 90.000 stierven onderweg.

Aan het einde van de achttiende eeuw worden de compagnieën opgedoekt, waarmee de macht van de provincies wordt gebroken, zelfs die van het machtige Holland. Na de Franse bezetting ontstaat in de negentiende eeuw het koninkrijk Nederland dat opnieuw wordt ingericht, waarbij het gewest Holland wordt opgesplitst in twee provincies. Nederland is in 1863 één van de laatste landen die de slavernij afschaft.

Rapport wordt toegelicht op informatiebijeenkomst Provinciehuis

De afgelopen jaren zijn er al veel proefschriften en wetenschappelijke publicaties aan deze onderwerpen gewijd. Ook liet een aantal stadsbesturen, waaronder Rotterdam en Den Haag, hun betrokkenheid bij de slavernij onderzoeken. Dat is mede de basis voor het onderzoek naar de betrokkenheid van Zuid-Holland bij slavernij.

Tijdens een informatiebijeenkomst, donderdagavond op het Provinciehuis in Den Haag, licht onderzoeker Karwan Fatah-Black het rapport toe. Commissaris van de Koning Jaap Smit spreekt daar namens het college van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, opvolgers van de gedeputeerden van het Gewest Holland van weleer.

Bron: mediapartner Omroep West.